سوالات مرتبط با معافیت‌های حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض

برای استفاده از معافیت های عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی از کجا باید شروع کنیم؟

پاسخ:شرکت دانش بنیان متقاضی باید برای استفاده از معافیت­ها در هر مورد، به کارتابل خود در سامانه reg.daneshbonyan.irمراجعه کرده و درخواست معافیت گمرکی خود را به همراه مدارک مورد نیاز، از طریق منوی تخفیفات گمرکی ارسال نماید. 

مدارک لازم برای استفاده از معافیت گمرکی چیست؟

پاسخ: تکمیل تعهدنامه، تکمیل فرم مشخصات کالا در سامانه، ارسال پروفرما، پروفرما اینویس،کاتالوگ فنی و مشخصات کامل فنی از طریق سامانه، و ارائه درخواست استفاده از معافیت گمرکی دانش بنیان به هنگام تکمیل پروانه گمرکی یا اظهارنامه گمرکی (که مورد اخیر به صورت دوراظهاری و از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی از سوی گمرک ارسال می شود).

معافیت های گمرکی شرکت های دانش بنیان به چه مواردی تعلق می گیرد؟

پاسخ: باتوجه به دستورالعمل ماده 22 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان، و نیز بر اساس شیوه نامه معافیت های گمرکی مصوب کارگروه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، در موارد زیر شرکت های دانش بنیان می توانند از معافیت های گمرکی استفاده نمایند:

1.      کالای دانش بنیان برای مهندسی معکوس

2.      کالا و قطعات برای ساخت کالای دانش بنیان تا حد نمونه اولیه و پایلوت

3.      تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفیت

4.      ماشین آلات خط تولید برای کالاهای دانش بنیان

منظور از مهندسی معکوس چیست؟

پاسخ: فرایندی است که در آن می‌توان با اقداماتی بر روی محصول موجود (وارداتی)، به دانش فنی اولیه تولید آن دست پیدا کرد.

منظور از کالای تجاری چیست؟

پاسخ: منظور از کالای تجاری کالایی است که به تشخیص گمرک ایران طبق بند (ض) ماده (1) قانون امور گمرکی برای فروش وارد می گردد، اعم از این که به همان شکل یا پس از انجام عملیات (اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی) به فروش برسد.

آیا کالای تجاری مشمول معافیت های گمرکی می شود؟

پاسخ: خیر. با توجه به دستورالعمل ماده 22 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان، و نیز بر اساس شیوه نامه معافیت های گمرکی مصوب کارگروه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، کالاهای تجاری مشمول این معافیت ها نمی باشند به عبارتی مواد، قطعات و کالاهایی که با هدف استفاده در محصول نهایی وارد شده و به فروش می رسند، مشمول این معافیت ها نیست.

در چه صورت ماشین آلات خط تولید از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیز معاف هستند؟

پاسخ:اگر کالای وارداتی، ماشین آلات خط تولید باشد و شرکت دانش بنیان دارای جواز تاسیس، پروانه بهره برداری یا سایر مجوزهای وزارت صنعت، معدن و تجارت (شامل کارت شناسایی، گواهی فعالیت صنعتی، و پروانه اکتشاف) باشد، برای استفاده از معافیت گمرکی جهت ماشین آلات خط تولید می تواند به سامانه بهین یاب http://www.behinyab.ir رجوع نماید. شرکتها با رجوع به این سامانه طبق بند (غ) ماده 119 قانون امور گمرکی از معافیت مالیات بر ارزش افزوده نیز (که در قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان ذکر نشده) برخوردار خواهند بود.

توضیح: ماده 119 قانون امور گمرکی: علاوه بر معافیت های مذکور در جدول تعرفه گمرکی ضمیمه آیین نامه اجرائی قانون مقررات صادرات و واردات و معافیت های دیگری که به موجب قوانین، تصویبنامه ها، موافقتنامه ها و قراردادهای مصوب مجلس شورای اسلامی برقرار شده است، موارد زیر نیز از پرداخت حقوق ورودی معاف می­باشد:

بند (غ):  واردات ماشین آلات خط تولید به تشخیص وزارت صنایع و معادن توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز.

 آیا برای استفاده از معافیت های عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی، کارت بازرگانی لازم است؟

پاسخ: در هر مورد واردات، به تشخیص گمرک و با توجه به ارزش کالای وارداتی، ممکن است ثبت سفارش و در نتیجه ارائه کارت بازرگانی لازم باشد. تشخیص این موضوع بر عهده گمرکات اجرایی کشور می باشد. لازم به ذکر است به استناد ماده 3 قانون مقررات صادرات و واردات کشور مصوب سال 1372 مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجاری (برای واردات و سپس فروش آن کالا)  مستلزم داشتن کارت بازرگانی است. پیشنهاد می­شود که شرکت های دانش بنیان برای دریافت کارت بازرگانی اقدام کنند.

شرایط و مدارک مورد نیاز برای گرفتن کارت بازرگانی چیست؟

پاسخ: مهم ترین موارد ضروری عبارتند از:

آیا برای استفاده از معافیت های عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی ثبت سفارش لازم است؟

پاسخ: چنانچه ارزش کالای وارداتی بالا باشد (به طور مثال بیش از چند هزار دلار) بهتر است ثبت سفارش صورت گیرد. تشخیص این موضوع بر عهده گمرکات اجرایی است و در صورت لزوم از سوی گمرکات به شرکت ها اعلام می شود.

 ثبت سفارش چگونه صورت می گیرد؟

پاسخ: تکمیل و صدور اوراق ثبت سفارش به صورت اینترنتی و از طریق پایگاه www.sabtaresh.ir انجام می شود.تعداداین اوراق برای کالاهایی که از طریق گشایش اعتبار اسنادی وارد می شوند3 نسخه (دو نسخه برای بانک و یک نسخه برای گمرک)و در موارد غیر از افتتاح اعتبار اسنادی یک نسخه برای گمرک می باشد.

اطلاعات درخواستی در اوراق ثبت سفارش چیست؟

پاسخ: مشخصات خریدار کالا، مشخصات فروشنده کالا، مشخصات کالای خریداری شده، بانک عامل (در صورت واردات با انتقال ارز)، پروفرما (تاریخ، شماره، مدت اعتبار)، نوع حمل کالا، شرایط خرید کالا بر مبنای اینکوترمز، نوع معامله، نوع ارز.

 آیا برای استفاده شرکت های دانش بنیان از معافیتهای موردنظر، می توان از کارت بازرگانی شخص دیگری استفاده نمود؟

پاسخ: خیر. اسناد و مدارک مورد نیاز جهت واردات ماشین آلات و سایر اقلام وارداتی، باید به نام شرکت دانش‌بنیان یا اعضای شرکت تایید شده باشد. اما شرکت دانش بنیان متقاضی استفاده از معافیت گمرکی، می تواند از ترخیص کار مجاز جهت ترخیص کالا در گمرک  استفاده کند.

آیا برای استفاده از معافیت های گمرکی عدم ساخت داخل کالای وارداتی ضروری است؟

پاسخ: معافیت عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی برای دو مورد 1-«تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفیت» و 2-«ماشین آلات خط تولید کالاهای دانش بنیان»، در صورتی اعطا می شود که مشابه آنها در داخل کشور تولید نشود. در دو مورد دیگر (واردات  جهت تولید تا حد نمونه اولیه و پایلوت، و واردات جهت مهندسی معکوس) عدم ساخت داخل کالای مورد نظر ضروری نیست.

منظور از تایید اولیه و نهایی معافیت گمرکی چیست؟ آیا می توان با همان تایید اولیه اقدام به واردات کالا نمود؟

پاسخ: تأیید اولیه صرفا بیانگر موافقت اولیه برای ارائه معافیت‌های موضوع این شیوه‌نامه به کالای مورد نظر است، تا شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند با برنامه‌ریزی دقیق تر در آینده اقدام به واردات نمایند. تأییدیه نهایی پس از تطبیق شرایط اولیه تأیید (که بر مبنای پروفرما و دیگر مدارک اولیه تهیه می‌شود) با اظهارنامه یا پروانه گمرکی، از سوی دبیرخانه کارگروه به گمرک ابلاغ می‌شود و بیانگر موافقت و مجوز نهایی برای استفاده از معافیت‌ها است.

آیا تعداد و میزان کالای وارداتی باید متناسب با فعالیت دانش بنیان شرکت باشد تا مشمول معافیت گمرکی قرار گیرد؟

پاسخ: بله. تناسب بین زیر ساخت ها و ظرفیت واقعی تولید و برنامه های آتی شرکت، باید با کالای وارداتی مورد نظر وجود داشته باشد. همچنین لازم است کالای وارداتی در راستای فعالیت دانش بنیان مورد تایید شرکت باشد.

 آیا شرکت دانش بنیان می تواند کالای مورد نظر را از شرکت دیگری که واردات این کالا را انجام می دهد بخرد و مشمول استفاده از معافیت گمرکی شود؟

پاسخ: خیر. اسناد و تمام مدارک مورد نیاز جهت واردات اقلام مورد نظر صرفا باید به نام شرکت دانش بنیان تایید شده توسط کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتهای دانش بنیان باشد. به عبارت دیگر باید شرکت دانش بنیان رأسا اقدام به واردات کالا نماید. بدیهی است استفاده از ترخیص کار در صورتی که اسناد و تمام مدارک واردات به نام شرکت دانش بنیان باشد، بلامانع است.

پس از ورود کالا و اظهار در گمرک چگونه می توانیم از این معافیت ها استفاده کنیم؟

پاسخ: شرکت متقاضی باید در اظهارنامه گمرکی خود، در زمان تنظیم اظهارنامه در سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی در ردیف 049(تخفیف حقوق ورودی)، اعلام دارد که این شرکت مورد تایید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت ها و موسسات دانش بنیان بوده و متقاضی استفاده از این معافیت می باشد. در غیر این صورت امکان ارسال تایید نهایی دبیرخانه کارگروه از طریق سامانه وجود ندارد.

آیا شرکت می­تواند کالای وارداتی را واگذار کند یا آن را به فروش برساند؟

پاسخ: شرکت دانش بنیان موظف است «ماشین آلات خط تولید» و « تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفیت »، و سایر کالاهای وارد شده با استفاده از معافیتها را صرفا در محل کارگاه یا کارخانه خود که به اطلاع دبیرخانه کارگروه رسیده است نصب و تا 10 سال از جابجایی، انتقال  یا واگذاری آن به غیر، خودداری نماید؛ در غیر این صورت براساس ماده 120 قانون امور گمرکی، مستلزم پرداخت وجوه متعلقه شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی معاف شده خواهد بود.

اظهارنامه گمرکی چیست؟

پاسخ: فرمی است که گمرک در اختیار وارد کننده قرار می دهد و وارد کننده باید در آن مشخصات و ویژگی های کالای خود را اعلام  و حقوق ورودی متعلقه را محاسبه  و به همراه کلیه اسناد به گمرک تسلیم نماید. البته این کار هم اکنون به صورت سامانه ای و از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی تحت عنوان دوراظهاری صورت می گیرد و در نهایت به پروانه گمرکی، کوتاژ تعلق می گیرد.

کوتاژ چیست؟

پاسخ: کد واحدی است که به هر پروانه گمرکی پس از اظهار تعلق می گیرد و در بالای پروانه گمرکی سمت راست قرار دارد.

پروانه گمرکی چیست؟

پاسخ: سندی است که گمرک صادر می کند صدور این سند به منزله تسویه حساب وارد کننده با گمرک است و نشان می دهد که ارزیابی کالا در گمرک خاتمه یافته و حقوق ورودی پرداخت شده و مقدمات خروج کالا از گمرک فراهم است.

اگر شرکت از حمایت‌های دریافت شده گمرکی سوء استفاده کند و به تعهد خود پایبند نبوده و کالاها را برای مقاصد دیگری بکار برد چه عواقبی خواهد داشت؟

پاسخ: براساس ماده 11 قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان جرایم زیر برای شرکت های متخلف در نظر گرفته شده است:

ماده 11- کلیه اشخاص (حقیقی یا حقوقی) که از حمایتهای این قانون برخوردار شده‌اند چنانچه حمایتها و تسهیلات اعطاء شده بر طبق این قانون را برای مقاصد دیگری مصرف کنند ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایتهای این قانون مجازاتهای زیر در مورد آنها اعمال می‌شود. 

الف- در صورت برخورداری از تسهیلات مالی علاوه بر رد مال، به جریمه نقدی برابر با تسهیلات دریافتی محکوم می‌شوند. 

ب- در صورت برخورداری از شرایط تسهیلات در ورود به مناقصه به مدت سه سال از شرکت در کلیه مناقصه‌ها منع می‌شوند. 

ج- در صورت برخورداری از معافیت‌های مالیاتی یا عوارض علاوه بر پرداخت آنها به جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطاء شده محکوم میشوند. 

د – در صورت برخورداری از پوشش بیمه‌ای، به پرداخت جریمه معادل پوشش بیمه‌ای‌ دریافتی محکوم می‌شوند.

سایر حمایت‌های گمرکی

شرایط استفاده از مجوز واردات موقت برای شرکت ها و موسسات دانش بنیان چگونه است؟

پاسخ: 1- ورود موقت باید در راستای صادرات کالای دانش بنیان باشد.

2- مقدار آن باید متناسب با ظرفیت تولید شرکت باشد.

3- اگر شرکت دارای جواز تاسیس یا پروانه بهره برداری است می تواند از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام کند.

آیا شرکت دانش بنیان می تواند برای تولید وسپس صادرات کالای نهایی، واردات موقت انجام داده و از معافیت های گمرکی نیز استفاده نماید؟

پاسخ: بله. در صورتی که کالا و قطعات و مواد اولیه وارداتی جهت واردات موقت و صادرات محصول نهایی باشد به عبارت دیگر پس از تکمیل فرآیند تولید در داخل، محصول نهایی به خارج از کشور صادر شود.

شرکتها و موسسات دانش بنیان می توانند با معرفی دبیرخانه کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت ها و موسسات دانش بنیان، از اجازه ورود موقت مواد اولیه و کالاهای مورد مصرف در تولید، تکمیل، آماده‌سازی و بسته‌بندی کالاهای دانش بنیان صادراتی استفاده نمایند. کالاهای دانش بنیان صادراتی موردنظر باید در فهرست کالاهای دانش بنیان مصوب کارگروه بوده و جزء فعالیتهای مورد تأیید شرکت باشد.

میزان و تعداد واردات به صورت ورود موقت چقدر می تواند باشد؟

پاسخ: صدور مجوز برای ورود موقت برای پردازش، حداکثر به میزان ظرفیت اسمی سالانه شرکت دانش بنیان سازنده یا تولید کننده کالا می‌باشد که به تأیید دبیرخانه کارگروه می رسد.

محصول نهایی که شرکت قصد دارد پس از انجام فرآیند ورود موقت آن را صادر کند چه شرایطی باید داشته باشد؟

پاسخ: چنانچه محصول نهایی که شرکت قصد صادرات آن را دارد، قبلا به عنوان کالای دانش بنیان به تایید کارگروه نرسیده باشد، لازم است شرایط مربوط به کالاها/ خدمات دانش بنیان و نیز معیار دانش فنی مبتنی بر تحقیق و توسعه (که در آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانش بنیان ذکر شده است) توسط کارگزار مورد بررسی و تایید قرار بگیرد.

اگر کالای وارده یا محصول بدست آمده در فرایند ورود موقت، در مهلت مقرر صادر نشود چه عواقبی برای شرکت خواهد داشت؟

پاسخ: مطابق ماده (88) آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 6/12/91، چنانچه کالای وارده یا محصولات به دست آمده از پردازش در مهلت مقرر حسب مورد ترخیص قطعی یا برگشت و یا صادر نشود، در صورت تشخیص عمدی بودن علاوه بر وصول تضمین، مشمول مقررات قاچاق و در غیر این صورت نسبت به ‌وصول تضمین و پیگیری اجرای تعهد اقدام خواهد شد. در صورت صدور رأی قطعی مبنی بر قاچاق، وجه تضمین وصولی به عنوان بخشی از جریمه منظور می‌شود.

تسهیلات مسیر سبز چیست؟

پاسخ: اظهارنامه گمرکی شرکت های دانش بنیان جهت انتخاب مسیر از همان ابتدا به شرط کامل بودن کلیه مدارک مثل استانداردهای اجباری، در مسیر سبز قرار می گیرد و این یکی دیگر از تسهیلات گمرکی است که برای شرکت های دانش بنیان در نظر گرفته شده است.

برای استفاده شرکتها از مسیر سبز گمرکی، اطلاعات شرکتهای دانش بنیان از سوی دبیرخانه کارگروه در اختیار گمرک قرار می گیرد و نیازی نیست شرکتها تقاضای جدیدی ارائه دهند.

بدیهی است ممکن است لازم باشد بر اساس سایر معیارهای گمرک (نظیر ضرورت اخذ مجوزها و استانداردهای خاص و...)، کالای وارداتی در مسیر زرد یا قرمز قرار بگیرد. 

هدف از نظام انتخاب مسیر اظهارنامه چیست؟

پاسخ: هدف، اعتماد به خدمات گیرندگان و اعمال کنترلهای گمرکی بر روی آن دسته از اظهارنامه هایی است که واقعا نیاز به کنترل دارند تا از این رهگذر کالای سایر اظهارنامه ها در حداقل زمان و با حداقل بازرسی ها ترخیص و به صاحب آن تحویل شود .

چند نوع مسیر اظهارنامه وجود دارد؟

پاسخ: چهار مسیر قرمز ، زرد، آبی و سبز در نظر گرفته شده که به ترتیب از درصد ریسک بالا شروع و به پایین ترین ریسک ختم می شود .

برای مراجعینی که اظهارنامه های خود را بر اساس قانون و مقررات گمرکی کامل و بدون نقص ارائه نمایند و مشمول ضوابط ریسک بالا نباشند ، احتمال قرار گرفتن در مسیرهای سبز و زرد زیاد خواهد بود.

- مسیر قرمز :

به معنی بازرسی اسنادی و بازرسی فیزیکی کالاهای یک اظهارنامه می باشد . به عبارت دیگر تمامی تدابیر کنترلی در این مسیر انجام میگردد.

-مسیر زرد:

به معنی بازرسی اسنادی بوده و نیازی به بازرسی فیزیکی و رویت مستقیم کالا نمی باشد.

- مسیر آبی :

در حال حاضر در کشور ما از آن استفاده نمی گردد، لیکن برای کالاهایی مورد استفاده قرار میگیرد که حالت اضطراری داشته و باید سریعا ترخیص شوند. رسیدگی به اسناد یا بازرسی فیزیکی این کالاها پس از ترخیص و در محل دفتر صاحب کالا انجام میشود.

-مسیر سبز:

اظهارنامه های مسیر سبز دارای حداقل ریسک بوده و بدون بازرسی فیزیکی و اسنادی ، سریعا ترخیص می گردند.

واحدهای پژوهش، فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری، از چه مزایای در خصوص معافیت‌های گمرکی برخوردار هستند؟

پاسخ: بر اساس ماده (9) قانون، واحدهای پژوهش، فناوری و مهندسی از مزایای مناطق آزاد صرفاً در خصوص «عوارض» برخوردار هستند که سهم اندکی از «حقوق ورودی گمرکی» را به خود اختصاص می‌دهد.

البته اگر شرکتی از سوی کارگروه ارزیابی شرکتهای دانش بنیان تایید شد، بر اساس ماده (3) قانون، می تواند از معافیت «عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی» استفاده کند ولی از معافیت مالیات بر ارزش افزوده در ترخیص کالاهای گمرکی برخوردار نیستند.